გიორგი გიგაური – ფარული ნიშნები (სკრიპტები) და ასომთავრული
ქართულ იბერიული ხალხთა საცხოვრებელი ტერიტორია ბევრ საინტერესო არქეოლოგიურ მონაპოვარს მოიცავს. აქ მოპოვებულ კულტურულ ნივთიერ საგნებს ეტყობა განვითარების თავისებური ხასიათი. ჯერ კიდევ მტკვარ-არაქსული III-ათას. ძვ. წ. კერამიკა და მათზე გეომეტრიული ნიშნები აჩვენებს, რომ არსებობდა ამ რეგიონში ინფორმაციის გადაცემის მცდელობა.
დამწერლობის ნიშნების გავლენა მორთულობაზე საყოველთაოდ ცნობილი და დამტკიცებული აზრია. ტრადიციის უწყვეტობის მიხედვით ფარული ნიშნები (სკრიპტები) რომელიც ხევსურეთშიდა თუშეთშიშემორჩა მსგავსებას იჩენს ასომთავრულ ასოებთან: მონუმენტური მოხაზულობით, კოსმოგონიური წარმოშობის ბიძგით, კუთხოვან წინამრგლოვან ნიშნებთან მსგავსებით. მთვარის და მზის კალენდრის მონაცვლეობა ძველ ქართულ – იბერიულ – კოლხურ წარსულში დადასტურებულია. ეტიმოლოგიური, პალეოგრაფიული, ეთნოგრაფიული კვლევები ბევრ მინიშნებებს იძლევა. აკ. ივ. ჯავახიშვილი შენიშნავს ‘’ასომთავრულში არსებობს არქაული ნიშნები, რომლებიც გამომდინარეა მთვარის ფაზების სიმბოლოებიდან’’.
ხვამლი. იგივე ხომლი, სამყაროს სიცოცხლის აკვანი მისტიური ადგილი
(მეფეთა განძთსაცავი)
მითოლოგიური ლეგენდის თანახმად ხვამლის კლდეზე პრომეთე იყო მიჯაჭვული. არგონავტების ლაშქრობაც და ოქროს საწამისიც ხვამლის მთას უკავშირდება. სხვადასხვა ქვეყნების უძველეს ნაწარმოებებშიც არის ნახსენები ხვამლის მთა, გამოდის რომ ის დიდი საიდუმლებებით არის მოცული, რომელშიც უძველესი საგანძური ინახებოდა
ენიგმატური ფესტოსის დისკო ჩვ.წ.აღ-მდე მეორე ათასწლეულით თარიღდება და 1908 წელს დოქტორმა ლუიჯი პერნიემ კუნძულ კრეტაზე, ფესტოსის სასახლეში აღმოაჩინა. დისკოს უდიდეს მნიშვნელობაზე მიანიშნებს ის გარემოება, რომ აღმოჩენიდან 100 წლის შემდეგაც იგი ვრცელ ღია დისკუსიებს იწვევს აკადემიურ წრეებში. მეცნიერები უკვე ერთი საუკუნეა, ეძებენ უნივერსალურ გასაღებს, რომელიც დისკოს საიდუმლოს ამოხსნის.
ქართველი მათემატიკოსის გია კვაშილავას მეცნიერული აღმოჩენა - ლონდონის კონფერენციის გვირგვინი
ენიგმატური ფესტოსის დისკო ჩვ.წ.აღ-მდე მეორე ათასწლეულით თარიღდება და 1908 წელს დოქტორმა ლუიჯი პერნიემ კუნძულ კრეტაზე, ფესტოსის სასახლეში აღმოაჩინა. დისკოს უდიდეს მნიშვნელობაზე მიანიშნებს ის გარემოება, რომ აღმოჩენიდან 100 წლის შემდეგაც იგი ვრცელ ღია დისკუსიებს იწვევს აკადემიურ წრეებში. მეცნიერები უკვე ერთი საუკუნეა, ეძებენ უნივერსალურ გასაღებს, რომელიც დისკოს საიდუმლოს ამოხსნის. 
